Jesienna konferencja rejonowa
19.10.2022 - Nowe Opole, 20.10. 2022 - Bia艂a Podl.
ks. Kazimierz Matwiejuk, diecezjalny ojciec duchowny ksi臋偶y
Temat: Eklezjalny wymiar celibatu
Czcigodni Ksi臋偶a, chc臋 mówi膰 o eklezjalnym wymiarze celibatu.
Ten wymiar celibatu jest bardzo wyra藕nie zawarty w obrz臋dzie 艣wi臋ce艅 diako艅skich. W liturgicznym dialogu biskupa z nami jako kandydatami do diakonatu pad艂o obrz臋dowe pytanie szafarza 艣wi臋ce艅: Czy na znak wewn臋trznego oddania Chrystusowi Panu przyrzekasz zawsze zachowywa膰 celibat ze wzgl臋du na królestwo niebieskie, s艂u偶膮c Bogu i ludziom? Ka偶dy z nas indywidualnie odpowiedzia艂: przyrzekam. Potem nast膮pi艂o na艂o偶enie r膮k biskupa na nasze g艂owy i modlitwa 艣wi臋ce艅. W klimacie diako艅skiego przyrzekam odby艂y si臋 nasze 艣wi臋cenia prezbiteratu.
Co by艂o dalej? Dalej by艂a i jest codzienno艣膰 ze swymi wzlotami i upadkami. Absolutna wi臋kszo艣膰 ksi臋偶y powa偶nie i odpowiedzialnie realizuje swoje zobowi膮zanie w tym zakresie. Pewien procent ma z tym problem na skutek lekkomy艣lno艣ci, poufa艂o艣ci, cz臋sto nieroztropno艣ci, a najcz臋艣ciej g艂upoty. S膮 jednostki, które programowo depcz膮 swoje zobowi膮zanie do 偶ycia w celibacie. Prowadz膮 zak艂amane, podwójne 偶ycie.
Drodzy Ksi臋偶a, problem celibatu jest ostatnio cz臋sto dyskutowany. Dyskusja jest prowokowana przypadkami skandali, jakich dopu艣cili si臋 celibatariusze. Celibat jest wtedy ukazywany, nawet przez niektórych tzw. teologów katolickich, jako ci臋偶ar nie do ud藕wigni臋cia, jako nieludzki wymóg, uniemo偶liwiaj膮cy pe艂ny osobowy rozwój cz艂owieka.
S艂ysz膮c takie opinie, cz艂owiek normalnie my艣l膮cy, niekoniecznie teolog dostrzega, 偶e przywo艂ywane zarzuty maj膮 raczej charakter ideologiczny i demagogiczny a nie teologiczny i egzystencjalny. Bo przecie偶 celibat praktykuj膮 nie tylko duchowni rzymskokatoliccy, ale tak偶e 艣wieccy wierz膮cy w Chrystusa, którzy 艣wiadomie i odpowiedzialnie decyduj膮 si臋 na 偶ycie w czysto艣ci seksualnej. Celibat jest te偶 praktykowany przez niekatolików, np. przez mnichów w ró偶nych religiach.
Drodzy Ksi臋偶a, to prawda, 偶e osobowy rozwój cz艂owieka warunkuj膮 relacje mi臋dzyludzkie, ale przecie偶 nie tylko ma艂偶e艅skie. Dynamika osobowego rozwoju cz艂owieka nie wymaga jako koniecznego warunku, kontaktów seksualnych z kobiet膮. Bo gdyby stosunek p艂ciowy z kobiet膮 by艂 koniecznym warunkiem osobowego rozwoju cz艂owieka, to wszyscy m臋偶owie byliby dojrza艂ymi lud藕mi, nie wspominaj膮c o klientach agencji towarzyskich. Ci reprezentowaliby najbardziej dojrza艂膮 osobowo艣膰. To jest absurd. Niestety taka absurdalna logika funkcjonuje w obecnych czasach, czasach totalnego kryzysu rozumu. Ma te偶 zwolenników w艣ród tzw. my艣licieli katolickich, którzy krytykuj膮 celibat i oczywi艣cie z wielkim upodobaniem krytykuj膮 obecn膮 formacj臋 alumnów do 偶ycia w celibacie. Mówi膮 o rzekomym cieplarnianym wychowaniu. – Pytam wcale nie z艂o艣liwie, to mo偶e stosowa膰 model wychowania jak w akademikach? Czy偶by w takich warunkach by艂y dopiero ubogacaj膮ce relacje mi臋dzyludzkie?
A przecie偶 alumni, podobnie jak ich rówie艣nicy 艣wieccy, maj膮 normalne rozliczne kontakty z innymi lud藕mi, tak偶e z kobietami. Tak jak tamci uko艅czyli koedukacyjne szko艂y, prze偶yli m艂odzie艅cze mi艂ostki, teraz spotykaj膮 si臋 z kobietami, jak ich rówie艣nicy, na ulicy, w sklepach, urz臋dach, w ko艣ciele, na praktykach katechetycznych, podczas 艣wi膮tecznych pobytów w domu, podczas wakacji, podczas pielgrzymek, rekolekcji itd. Krytycy formacji do celibatu, uwa偶aj膮, 偶e to nie wystarczy. Pewnie przyj臋liby z zadowoleniem, 偶eby alumni chodzili na zabawy, dyskoteki, na grille, przesiadywali w kawiarniach, i do艣wiadczali pieszczot, co przecie偶 tak偶e dla ludzi 艣wieckich jest do艣wiadczeniem, wpisanym w relacje narzecze艅skie a nie w zwyczajn膮 znajomo艣膰.
Owi krytycy ignoruj膮 zupe艂nie wol臋 Chrystusa. A on o powo艂anych mówi wprost: „Gdyby艣cie byli ze 艣wiata, 艣wiat by was kocha艂 jako swoj膮 w艂asno艣膰. Ale poniewa偶 nie jeste艣cie ze 艣wiata, bo Ja was wybra艂em sobie ze 艣wiata, dlatego was 艣wiat nienawidzi” (J 15,19). Drodzy Ksi臋偶a, w tym duchu rozumiejmy warto艣膰 naszego celibatu i w tym duchu rozmawiajmy o formacji alumnów do 偶ycia w celibacie.
Podkre艣lmy mocno: do prawid艂owego rozwoju osoby ludzkiej potrzebne s膮 relacje interpersonalne, ale nie koniecznie seksualne. Te za艣 nadu偶ywane w ma艂偶e艅stwie pomniejszaj膮 godno艣膰 ma艂偶onków.
Sens celibatu t艂umaczy Ko艣ció艂, który w sposób wi膮偶膮cy interpretuje Bo偶e objawienie. Jezus na temat celibatu mówi jasno w kontek艣cie ma艂偶e艅stwa: „S膮 niezdatni do ma艂偶e艅stwa, którzy z 艂ona matki takimi si臋 urodzili; i s膮 niezdatni do ma艂偶e艅stwa, których ludzie takimi uczynili; a s膮 i tacy bez偶enni, którzy dla królestwa niebieskiego sami zostali bez偶enni. Kto mo偶e poj膮膰, niech pojmuje!» (Mt 19,12).
Powo艂ani do kap艂a艅stwa s膮 zdatni do ma艂偶e艅stwa. Celibat za艣 jest propozycj膮 Chrystusa - Kto mo偶e poj膮膰, niech pojmuje!» - ale nie tylko to. On przecie偶 sam by艂 celibatariuszem.
Kap艂a艅stwo sakramentalne, 偶eby by艂o jasne, nie wymaga celibatu. Natomiast Ko艣ció艂 katolicki, tradycji 艂aci艅skiej, korzystaj膮c z propozycji Jezusa praktykuje bez偶enno艣膰 dla królestwa niebieskiego. Domaga si臋 takiej formy na艣ladowania dziewiczego Chrystusa od osób przez Niego powo艂anych do s艂u偶by Bo偶ej. Czyni to w klimacie 偶膮dania Chrystusa: Kto mo偶e poj膮膰, niech pojmuje. Biada je艣li kto艣 nie pojmuje a deklaruje przy 艣wi臋ceniach tak膮 form臋 偶ycia. Tak wchodzi na 偶yciow膮 równi臋 pochy艂膮. Podepcze swoje kap艂a艅stwo przy najbli偶szej okazji.
Drodzy Ksi臋偶a, mo偶e si臋 zdarzy膰, 偶e ksi膮dz zwierza si臋, i偶 mimo z艂o偶onego przyrzeczenia o zachowaniu zawsze celibatu, zakocha艂 si臋 w kobiecie i co z tym ma zrobi膰.
Odpowied藕 jest jedna - To bardzo dobrze 偶e si臋 zakocha艂. Co?! Pomy艣lmy spokojnie, przecie偶 ca艂a dzia艂alno艣膰 duszpasterska jest realizacj膮 mi艂o艣ci pasterskiej na wzór mi艂o艣ci Jezusa Chrystusa, Dobrego Pasterza. Ze strony mi艂uj膮cego nic nikomu nie grozi. Wi臋cej, od mi艂uj膮cego mo偶na otrzyma膰 tylko dobro, bo mi艂o艣膰 cierpliwa jest, 艂askawa jest; mi艂o艣膰 nie zazdro艣ci, nie szuka poklasku, nie unosi si臋 pych膮; nie dopuszcza si臋 bezwstydu, nie szuka swego, nie unosi si臋 gniewem, nie pami臋ta z艂ego; nie cieszy si臋 z niesprawiedliwo艣ci, lecz wspó艂weseli si臋 z prawd膮. Wszystko znosi, wszystkiemu wierzy, we wszystkim pok艂ada nadziej臋, wszystko przetrzyma (1 Kor, 13, 4-7).
Problem jest wtedy, gdy ksi膮dz si臋 zauroczy, podda si臋 艣lepemu uczuciu, zw艂aszcza je艣li ulegnie nieopanowanej po偶膮dliwo艣ci seksualnej. Wtedy staje si臋 gro藕ny, nawet straszny. Nie liczy si臋 ani ze swymi zobowi膮zaniami wobec Boga, ani z przyzwoito艣ci膮, równie偶 wobec upatrzonej kobiety i jej najbli偶szych, których zapewne wprawia w os艂upienie. Nie liczy si臋 z opini膮 ludzi, dla których by艂 duszpasterzem. Tu graj膮 niskie, 艣lepe uczucia, ch臋膰 u偶ycia, zaspokojenia pop臋du, potraktowania kobiety jak rzeczy, któr膮 mo偶na u偶y膰 dla swego egoistycznego celu.
A wzgl臋dy religijne? Te w takiej sytuacji niewiele, albo zgo艂a nic nie znacz膮! - Wreszcie spe艂niony! A 偶yczliwa rada bli藕nich? Niepotrzebna i odrzucana najcz臋艣ciej z furi膮 i agresj膮. A rodzice? Nie wa偶ne, chocia偶 odt膮d b臋d膮 swoje 偶ycie prze偶ywali w smutku, nierzadko we 艂zach.
Ale on jest wreszcie szcz臋艣liwy, bo zaspokoi艂 swoje egoistyczne pragnienia. Je艣li porzuci艂 kap艂a艅stwo b臋dzie o swoim szcz臋艣ciu przekonywa艂 innych. A jest szcz臋艣liwy po swojemu, nawet gdy zdemoralizowa艂 dziewczyn臋, dokona艂 zgorszenia, rozbi艂 ma艂偶e艅stwo lub uwiód艂 cudz膮 偶on臋.
Zakochany ksi膮dz nie poddaje si臋 emocjonalnemu zniewoleniu. On kontroluje uczucia. Pragnie by膰 blisko Boga. Kocha ludzi ze wzgl臋du na Niego. Kocha ludzi mi艂o艣ci膮 Dobrego Pasterza. Zauroczony za艣 jest egoist膮 i pozostanie samotnikiem, bo dla niego najwa偶niejsze jest Ja, Ego.
Drodzy Ksi臋偶膮, pragn臋 podkre艣li膰 z moc膮, 偶e celibat nie jest 艂atwy. Zreszt膮 nie tylko celibat jest trudny. Pomy艣lmy jak trudna jest wierno艣膰 ma艂偶e艅ska, jak trudna jest nasza uczciwo艣膰, niek艂amana hojno艣膰, nasza trze藕wo艣膰, skromno艣膰, s艂owno艣膰, kultura s艂owa, nasza pracowito艣膰, bezinteresowno艣膰, spontaniczna dobro膰 czy autentyczna 偶yczliwo艣膰. W ka偶dej z tych dziedzin do艣wiadczamy podobnych trudno艣ci jak w dziedzinie celibatu.
Zabezpieczeniem przed popadni臋ciem w erotomani臋, pija艅stwo, narkomani臋, nikotynizm, hazard, k艂amstwo, chciwo艣膰, wulgarno艣膰 czy chamstwo jest praca nad sob膮, wi臋c: unikanie okazji, dystansowanie si臋 od osób toksycznie wp艂ywowych, zarówno kobiet jak i m臋偶czyzn, wewn臋trzna dyscyplina, nade wszystko modlitwa i troska o 偶ycie w stanie 艂aski u艣wi臋caj膮cej. – To mia艂 na uwadze 艣w. Jan Pawe艂 II, gdy na Jasnej Górze w 1983 roku, podczas apelu jasnogórskiego a potem do m艂odzie偶y na Westerplatte mówi艂: „Musicie od siebie wymaga膰, nawet gdyby inni od Was nie wymagali”. Genialna, aktualna i ci膮gle inspiruj膮ca propozycja tak偶e dla nas ksi臋偶y.
Drodzy Ksi臋偶a, celibat jest rado艣ci膮, gdy ksi膮dz swoj膮 pos艂ug臋 nie traktuje tylko zadaniowo – zrobi艂em swoje! Ale kiedy jest otwarty na ludzi, gdy buduje czy animuje 偶ycie wspólnot modlitewnych czy apostolskich: ministranci, schola, KSM i inne, organizuje grille, wycieczki, mo偶e parafialny klub pingpongowy czy bilardowy, rozgrywki sportowe, wtedy tworzy przestrze艅 do m膮drego prze偶ywania emocji i w艂a艣ciwych relacji mi臋dzyludzkich. Te bowiem s膮 motywowane mi艂o艣ci膮 pastersk膮 a nie egoistyczn膮. W艂a艣ciwe duszpasterskie relacje ksi臋dza w pe艂ni zaspokajaj膮 naturaln膮 potrzeb臋 blisko艣ci innej osoby na zasadzie wy艂膮czno艣ci, jako 偶ony.
Celibat staje si臋 ci臋偶arem, gdy przestaje by膰 darem. Symptomami takiego stanu u ksi臋dza jest m.in. rutyna i bezduszno艣膰 w celebracjach liturgicznych, lenistwo, wygodnictwo, przywi膮zanie do luksusu, interesowno艣膰 posuni臋ta a偶 do chciwo艣ci, zagubienie modlitwy, 艣wiatowy styl 偶ycia, szukanie w kap艂a艅stwie nade wszystko siebie, przedmiotowe, zatem krzywdz膮ce, traktowanie kobiet. Wtedy ksi膮dz przestaje by膰 duszpasterzem, a staje si臋 kawalerem, zabiegaj膮cym u wybranki o wzgl臋dy i akceptacj臋 – st膮d drogie prezenty, wspólne woja偶e, 偶ycie niejednokrotnie „pod jej pantoflem”.
Naszym pragnieniem jest, aby celibat zawsze by艂 prze偶ywany jako dar Chrystusa. On bowiem powo艂uj膮c do sakramentalnego kap艂a艅stwa uzna艂 nas za godnych tego daru.
Prze偶ywanie celibatu dokonuje si臋 w okre艣lonych realiach ko艣cielnych, najcz臋艣ciej w 偶yciu parafialnym. Bardzo wa偶ne s膮 relacje i wspó艂praca proboszcza z wikariuszem czy wikariuszami. Teoretycznie - wydaje si臋, 偶e jest to sprawa oczywista, bo przecie偶 podobna formacja seminaryjna, podobna motywacja dla duszpasterskiej pos艂ugi – budowanie Królestwa Bo偶ego, podobna troska o zbawienie parafian. A jednak codzienno艣膰 krzyczy co艣 innego. Jest brak zaufania mi臋dzy ksi臋偶mi, naganna rywalizacja, brak otwarto艣ci, nie偶yczliwo艣膰 przeradzaj膮cej si臋 w karykaturaln膮 form臋 kontaktów przez kartki przekazywane sobie nawzajem przez ko艣cielnego. Ujawnia si臋 niejednokrotnie niedojrza艂o艣膰 intelektualna i emocjonalna ksi臋dza, zarówno proboszcza, jak i wikariusza. To cz臋sto wyra偶a si臋 w braku wzajemnego szacunku oraz dobrej woli i zdolno艣ci do braterskiej komunikacji. Ta za艣 wymaga akceptacji drugiego cz艂owieka takim, jakim jest, ale pracuje nad swym duchowym wzrastaniem.
Ten opis jest pewn膮 konstrukcj膮 mentaln膮. Niemniej pewne elementy tego opisu pojawiaj膮 si臋 i wybrzmiewaj膮 w naszych parafiach w postaci wzajemnej nie偶yczliwo艣ci ksi臋偶y, czasem zgorszenia a nawet publicznych pomówie艅 i oskar偶e艅.
Potrzebna jest praca nad sob膮 w 艣wietle przywo艂anej propozycji 艣w. Jana Paw艂a II. Brak wymagania od siebie wierno艣ci powo艂aniu, brak ewangelicznej mi艂o艣ci, wreszcie brak ludzkiej i duchowej kultury, wyzwala u ksi臋dza agresj臋, pretensjonalno艣膰 i roszczeniowo艣膰.
Przerost ambicji, egoizm, zarozumia艂o艣膰, nierzadko chamstwo, tworz膮 atmosfer臋 niemal diaboliczn膮, mimo, 偶e ka偶dego dnia ksi臋偶a staj膮 przy tym samym o艂tarzu i modl膮 si臋 natchnionymi tekstami liturgii godzin. Jest to niepoj臋te, ale prawdziwe, 偶e te 艣wi臋te czynno艣ci tak rzadko zmieniaj膮 skostnia艂膮 ksi臋偶owsk膮 mentalno艣ci. Dlaczego? - bo s膮 traktowane jako „sta艂y punkt dnia”. A powinny prowokowa膰 i prowadzi膰 do krytycznej oceny swego zachowania i autentycznego nawrócenia.
Drodzy Ksi臋偶a,
plebania jest bardzo wa偶nym czynnikiem wspólnototwórczym. Jest naturalnym miejscem do budowania braterskich relacji mi臋dzy ksi臋偶mi. Cz臋ste spotykanie si臋, wspólne sp臋dzanie czasu, poranna kawa, naradzanie si臋 w sprawach duszpasterskich, wspólne posi艂ki, a tak偶e, bardzo chwalebna praktyka wspólnej godziny brewiarzowej, to swoiste klocki, z których tworzy si臋 oczekiwany przez wszystkich b艂ogos艂awiony obraz wspólnoty kap艂a艅skiej.
Drodzy Ksi臋偶a, budowanie tej wspólnoty jest obowi膮zkiem wszystkich miejscowych duszpasterzy. Oczywi艣cie proboszcz powinien otacza膰 wikariusza ojcowsk膮 偶yczliwo艣ci膮. Ma widzie膰 w nim nie tylko swojego wspó艂pracownika, lecz nade wszystko wspó艂brata w kap艂a艅stwie. Wikariusz za艣 jako wspó艂pracownik proboszcza winien pami臋ta膰 o obowi膮zku pos艂usze艅stwa i lojalno艣ci wobec swojego prze艂o偶onego. – To s膮 znaki ewangelijnej mi艂o艣ci bli藕niego.
Jest truizmem, oczywisto艣ci膮, 偶e proboszcz i wikariusz przez praktykowanie jedno艣ci kap艂a艅skiej i przez harmonijne dzia艂ania duszpasterskie w istotny sposób przyczyniaj膮 si臋 do kszta艂towania jedno艣ci rodziny parafialnej. Dlatego jest wa偶ne, aby mi臋dzy proboszczem i wikariuszem by艂a wspó艂praca, przejawiaj膮ca si臋 w ch臋tnym dzieleniu wspó艂odpowiedzialno艣ci za parafi臋. Taki klimat tworzy racjonalny porz膮dek dnia a jeszcze bardziej atmosfera wielkoduszno艣ci i wspania艂omy艣lno艣ci wszystkich duszpasterzy. Wtedy nie ma miejsca na zaskakuj膮ce propozycje, a zw艂aszcza decyzje, które powoduj膮 irytacj臋.
Drodzy Ksi臋偶a, w klimacie mi艂o艣ci braterskiej ksi臋偶y problem celibatu jest prze偶ywany naprawd臋 jako dar. Tam nigdy nie b臋dzie miejsca na homoseksualizm, zbrodnicz膮 pedofili臋, czy jakiekolwiek zgorszenia maluczkich. 呕yczliwo艣膰 wzajemna i wspieranie si臋 modlitw膮 eliminuje ucieczki z plebanii, czy ucieczki w uzale偶niaj膮ce u偶ywki. Skutecznie dystansuje od tre艣ci pornograficznych oraz zdecydowanie oddala diaboliczn膮 pokus臋 tworzenia podwójnego, zak艂amanego stylu 偶ycia. Dlatego wszyscy ksi臋偶a, zarówno pracuj膮cy w duszpasterstwie, jak te偶 w innych aktywno艣ciach diecezjalnych, winni si臋 troszczy膰 o budowanie wzajemnych braterskich relacji przez 偶yczliwo艣膰, prawdomówno艣膰, kultur臋, umiej臋tno艣膰 s艂uchania, tak偶e przez odwag臋 braterskiego upomnienia. Pami臋tajmy nade wszystko na s艂owa naszego Mistrza: B艂ogos艂awieni czystego serca! Dzi臋kuj臋 za uwag臋 i cierpliwo艣膰.
Wiosenna konferencja rejonowa
Siedlce - 16, Bia艂a Podl. -17 marca 2022 r.
Ks. Kazimierz Matwiejuk, diecezjalny ojciec duchowny ksi臋偶y
Temat: Wiarygodno艣膰 kap艂ana
Czym jest wiarygodno艣膰? Oto definicja s艂ownikowa: jest to cecha kogo艣, komu mo偶na zaufa膰. Dlaczego biskupowi i prezbiterowi mo偶na zaufa膰? Z czego wynika jego wiarygodno艣膰? Odpowied藕 jest stosunkowo prosta. Nasza wiarygodno艣膰 wynika ze szczególnej wspólnoty z Chrystusem, który o sobie powiedzia艂: „Ja si臋 na to narodzi艂em i na to przyszed艂em na 艣wiat, aby da膰 艣wiadectwo prawdzie. Ka偶dy, kto jest z prawdy, s艂ucha mojego g艂osu” (J 18,37) oraz bardziej mocne; „Kto was s艂ucha, Mnie s艂ucha” 艁k 10,16). Jak to jest w praktyce? Nasze uczestnictwo w wiarygodno艣ci Chrystusa polega na wierno艣ci zobowi膮zaniom, które z艂o偶yli艣my Bogu podczas 艣wi臋ce艅 prezbiteratu. Te za艣 zosta艂y podj臋te po wieloletnich przemy艣leniach, przenikni臋tych modlitw膮, tak偶e pog艂臋bion膮 refleksj膮 intelektualn膮. One tak偶e obecnie kszta艂tuj膮 nasz膮 codzienno艣膰 kap艂a艅sk膮. Przypomnijmy je, i przypomnijmy, 偶e nasze chc臋 na te zobowi膮zania, to my艣my w艂a艣ciwie wykrzyczeli, odpowiadaj膮c na pytania biskupa. A on podczas 艣wi臋ce艅 pyta艂 ka偶dego z nas:
1. Czy chcesz wiernie pe艂ni膰 urz膮d pos艂ugiwania kap艂a艅skiego w stopniu prezbitera, jako gorliwy wspó艂pracownik biskupów w kierowaniu ludem Bo偶ym pod przewodnictwem Ducha 艢wi臋tego?
2. Czy chcesz pilnie i m膮drze pe艂ni膰 pos艂ug臋 s艂owa, g艂osz膮c Ewangeli臋 i wyk艂adaj膮c prawdy katolickiej wiary?
3. Czy na chwa艂臋 Boga i dla u艣wi臋cenia chrze艣cija艅skiego ludu chcesz pobo偶nie i z wiar膮 sprawowa膰 misteria Chrystusa, a zw艂aszcza Eucharystyczn膮 Ofiar臋 i sakrament pokuty, zgodnie z tradycj膮 Ko艣cio艂a?
4. Czy chcesz razem z nami wyprasza膰 Bo偶e mi艂osierdzie dla powierzonego ci ludu, modl膮c si臋 nieustannie wed艂ug nakazu Chrystusa?
5. Czy chcesz coraz 艣ci艣lej jednoczy膰 si臋 z Chrystusem, Najwy偶szym Kap艂anem, który z samego siebie z艂o偶y艂 Ojcu za nas nieskalan膮 Ofiar臋, i razem z Nim po艣wi臋ca膰 si臋 Bogu za zbawienie ludzi? Na to pytanie odpowiedzieli艣my: Chc臋, z Bo偶膮 pomoc膮.
Te zobowi膮zania, dope艂ni艂y przyrzeczenia zwi膮zane z diakonatem, mianowicie zobowi膮zanie do 偶ycia w celibacie ze wzgl臋du na królestwo niebieskie i do celebracji liturgii godzin w intencji Ko艣cio艂a i ca艂ego 艣wiata. Wierno艣膰 tym zobowi膮zaniom jest gwarancj膮 wiarygodno艣ci kap艂a艅skiej. Wtedy wype艂niaj膮 si臋 s艂owa Chrystusa: „Kto was s艂ucha, Mnie s艂ucha”.
Oczywi艣cie, wiarygodno艣膰 mo偶e wzrasta膰. Wzrasta i jest bardziej czytelna, gdy ksi膮dz pog艂臋bia osobist膮 i osobow膮 wi臋藕 z Chrystusem. A to znaczy, 偶e nie tylko wierzy w prawdy objawione przez Boga ale nade wszystko wierzy w Boga, 2 który przez te prawdy si臋 objawia艂 w historii zbawienia. Wierzy te偶 mocno Bogu, który ostatecznie i w pe艂ni objawi艂 si臋 w Jezusie z Nazaretu. To wcielony Syn Bo偶y zapewni艂 wszystkich otwartych na Boga: Kto Mnie widzi, widzi tak偶e i Ojca. … Czy nie wierzysz, 偶e Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie? (J 14,9). Jakie konsekwencje rodzi wiara w Boga? Na pewno nie jest to sielanka. O tych konsekwencjach 艣wiadczy 艣w. Pawe艂 Aposto艂 w Li艣cie go Galatów (2,19-20). Wyzna艂: „aby 偶y膰 dla Boga: razem z Chrystusem zosta艂em przybity do krzy偶a. Teraz za艣 ju偶 nie ja 偶yj臋, lecz 偶yje we mnie Chrystus. Cho膰 nadal prowadz臋 偶ycie w ciele, jednak obecne 偶ycie moje jest 偶yciem wiary w Syna Bo偶ego, który umi艂owa艂 mnie i samego siebie wyda艂 za mnie”.
1. Drodzy Ksi臋偶a, do tego idea艂u, aby Chrystus 偶y艂 we mnie, inaczej, bym by艂 wiarygodnym Jego 艣wiadkiem, prowadzi nasza codzienna wierno艣膰 powo艂aniu.
a). Ona za艣 wyra偶a si臋 w pracy nad sob膮, w postawie synowskiego pos艂usze艅stwa natchnieniom Ducha 艢wi臋tego – inaczej mówi膮c polega na wspó艂pracy z 艂ask膮 Bo偶膮. Duchowa dojrza艂o艣膰 kap艂a艅ska potrzebuje celebracji misteriów zbawienia w dyscyplinie wiary, potrzebuje modlitwy w klimacie - nie moja ale Twoja, Bo偶e, wola niech si臋 stanie, potrzebuje adoracji Naj艣wi臋tszego Sakramentu, lektury Pisma 艢wi臋tego, codziennego rachunku sumienia, regularnego i pog艂臋bionego korzystania ze spowiedzi, tak偶e z proponowanych form formacji kap艂a艅skiej, w tym dni skupienia i corocznych rekolekcji, m膮drego korzystania z u偶ywek – alkoholu, papierosów, a nade wszystko unikania toksycznych znajomo艣ci.
b). Wiarygodno艣膰 ksi臋dza domaga si臋 i jednocze艣nie wyra偶a w jego prostym i uporz膮dkowanym stylu 偶ycia, unikaniu znajomo艣ci, które rozbudzaj膮 emocje i zmys艂y, wyra偶a si臋 w kulturze s艂owa, go艣cinno艣ci, w m膮drym korzystaniu z tzw. „wolnego” dnia – z urlopu, wyra偶a si臋 w uczciwym zdobywaniu pieni臋dzy i m膮drym korzystaniu z dóbr materialnych.
c). Wiarygodno艣膰 ksi臋dza domaga si臋, aby rozumia艂 Ko艣ció艂, który stanowi膮 odkupieni grzesznicy. Dlatego nie opowiada on publicznie o s艂abo艣ciach ludzi Ko艣cio艂a bo sam nie jest od nich wolny. W nauczaniu nikogo nie pot臋pia, ale zach臋ca do modlitewnej pami臋ci o ludziach, którzy 藕le post臋puj膮. G艂osi biblijn膮 wizj臋 Boga, a nie takiego „Boga”, jaki podoba si臋 ludziom post臋puj膮cym wbrew Dekalogowi i nauce Ko艣cio艂a. G艂osi Ewangeli臋 nie pomijaj膮c trudnych wymaga艅 Chrystusa. Nigdy nie b臋dzie si臋 kierowa膰 tzw. „poprawno艣ci膮” polityczn膮 bo ta traktuje nauczanie Chrystusa selektywnie. Wiarygodny ksi膮dz traktuje g艂oszenie Dobrej Nowiny jako przed艂u偶enie nauczycielskiej misji Chrystusa.
2. Ale wiarygodno艣膰 ksi臋dza mo偶e tak偶e s艂abn膮膰. Dlatego uzasadnione jest pytanie jaki jest los naszych 偶arliwych zapewnie艅, uczynionych podczas naszych 艣wi臋ce艅? To przecie偶 one warunkuj膮 nasz膮 wiarygodno艣膰. Los jest ró偶ny. W przyt艂aczaj膮cej liczbie ksi臋偶y jest to los bardzo pozytywny. Ta pierwotna 偶arliwo艣膰 jest obecna w ich codziennym trudzie pos艂ugiwania kap艂a艅skiego, niezale偶nie od warunków i niejednokrotnie trudnych sytuacji. Czasem pami臋膰 o tych zobowi膮zaniach s艂abnie przez rutyn臋 i traktowanie pos艂ugi kap艂a艅skiej jako tylko obowi膮zku, który jest spe艂niany poprawnie bo za to otrzymuje si臋 wynagrodzenie. W takiej pos艂udze jest brak zaanga偶owania i rado艣ci.
S膮 te偶 jednostki w艣ród ksi臋偶y, którzy postanowili 艣wiadomie wej艣膰 na drog臋 niewierno艣ci i z艂a. Oni pozostaj膮 w kap艂a艅stwie, mimo 偶e prowadz膮 podwójne, niemoralne 偶ycie. Niektórzy odeszli z kap艂a艅stwa.
3. Co konkretnie jest przyczyn膮 erozji wiarygodno艣ci ksi臋dza? Przecie偶 ksi膮dz przez 艣wi臋cenia prezbiteratu zosta艂 sakramentalnie uto偶samiony z Chrystusem. Przyczyn jest wiele. Zwykle kryzys kap艂ana, wi臋c biskupa czy prezbitera, tak偶e jego wiarygodno艣ci, zaczyna si臋 wtedy, gdy zaniedbuje on wi臋藕 z Bogiem i gdy przestaje kocha膰 ludzi na wzór Dobrego Pasterza. Dzieje si臋 tak nie dlatego, 偶e powo艂anie kap艂a艅skie Bogu si臋 nie uda艂o czy 偶e nie wystarczy ono do szcz臋艣cia – bo wystarczy, lecz dlatego, 偶e ksi膮dz przestaje by膰 wierny podj臋tym zobowi膮zaniom. Ulega apatii, s艂abo艣ciom i pokusom. Zaczyna pope艂nia膰 grzechy ci臋偶kie. Coraz bardziej krzywdzi samego siebie, a tak偶e ludzi, w艣ród których przebywa. Kryzys wiarygodno艣ci ksi臋dza,
Drodzy Confratres, to kryzys egzystencjalny. On obejmuje wszystkie wymiary jego 偶ycia. Kap艂a艅stwo bowiem to nie zawód, lecz powo艂anie, czyli ca艂o艣ciowy sposób bycia i funkcjonowania ksi臋dza. Ksi臋dzem si臋 jest, a nie ksi臋dzem si臋 bywa na ambonie, przy o艂tarzu, w sali katechezy szkolnej czy kancelarii. Kryzys wiarygodno艣ci zaczyna si臋 zwykle od kryzysu w sferze cz艂owiecze艅stwa, czyli od kryzysu w sferze cia艂a, psychiki i relacji mi臋dzyludzkich. Ksi膮dz, który nie troszczy si臋 o wyp艂ywanie na g艂臋bi臋 swego cz艂owiecze艅stwa, do艣wiadcza egzystencjalnej pustki, któr膮 próbuje zag艂uszy膰 substytutem rado艣ci: jakim艣 艣rodkiem psychotropowym, alkoholem, narkotykiem, seksem, pieni臋dzmi, w艂adz膮.
4. Czy mo偶na odbudowa膰 wiarygodno艣膰 kap艂a艅sk膮? Ks. Marek Dziewiecki z Radomia, a korzystam z jego psychologicznych i duszpasterskich bada艅 i do艣wiadcze艅, mówi, 偶e taka odbudowa, cho膰 trudna, jest mo偶liwa (Kap艂ani w kryzysie – mistrzowie kamufla偶u). Musi by膰 jednak spe艂niony podstawowy warunek, mianowicie zagubiony ksi膮dz musi uczciwie uzna膰 prawd臋 o sobie, szczerze 偶a艂owa膰 za pope艂nione z艂o i podejmowa膰 próby naprawienia skutków z艂ych decyzji. Nie mo偶e ucieka膰 od odpowiedzialno艣ci.
Chrystus cierpliwie czeka na jego nawrócenie. Wyrazem troski Chrystusa o swego kap艂ana jest ju偶 jego my艣l o nawróceniu. To Jezus Chrystus, moc膮 Parakleta, wzbudza w grzeszniku pragnienie powrotu do ojca. „Zabior臋 si臋 i pójd臋 do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszy艂em przeciw Bogu i wzgl臋dem ciebie; … Wybra艂 si臋 wi臋c i poszed艂 do swojego ojca. A gdy by艂 jeszcze daleko, ujrza艂 go jego ojciec i 4 wzruszy艂 si臋 g艂臋boko; wybieg艂 naprzeciw niego, rzuci艂 mu si臋 na szyj臋 i uca艂owa艂 go. Powrót jest mo偶liwy!
Nie jest tajemnic膮, 偶e ksi臋偶a uzale偶nieni od alkoholu, zapewnia ks. Dziewiecki, którzy przyznali si臋 przed biskupem do na艂ogu, podj臋li skuteczn膮 terapi臋. Korzystaj膮c za艣 z pomocy wspólnot AA trwaj膮 w abstynencji i pomagaj膮 w wyj艣ciu z uzale偶nie艅 innym ludziom, tak偶e swoim, cz臋sto lekkomy艣lnym, a偶 infantylnym, wspó艂braciom w kap艂a艅stwie. S膮 ksi臋偶a, pisze ks. Marek, którzy przez lekkomy艣lno艣膰, a czasem w sytuacji chwilowo prze偶ywanego kryzysu swego kap艂a艅stwa uwik艂ali si臋 w romans a nawet w cudzo艂óstwo. Niektórzy z nich zdecydowanie zako艅czyli podwójne 偶ycie. S膮 przypadki, wprawdzie nieliczne, radykalnego nawrócenia i powrotu do ofiarnego pe艂nienia pos艂ugi duszpasterskiej.
Jest te偶 faktem, 偶e s膮 i tacy ksi臋偶a, którzy uznali prawd臋 o sobie, ale nie maj膮 odwagi, by radykalnie zmieni膰 siebie i swoje post臋powanie. Niektórzy z nich poprosz膮 o przeniesienie do stanu 艣wieckiego.
5. 呕ycie i dramaty ksi臋偶owskie 艣wiadcz膮, 偶e niekiedy wiarygodno艣ci kap艂a艅skiej nie da si臋 odbudowa膰? S膮 bowiem kap艂ani, konstatuje ks. Dziewiecki, 艣wiadomie niereformowalni. Oni trwaj膮 w kryzysie wiary i moralno艣ci, a co za tym idzie tak偶e kap艂a艅skiej wiarygodno艣ci. Nie maj膮 zamiaru si臋 zmienia膰. Przeciwnie, staj膮 si臋 diabelsko przewrotni. K艂ami膮 w 偶ywe oczy. W 艣wiadomy i wyrachowany sposób prowadz膮 podwójne 偶ycie. Zabijaj膮 w sobie wszelk膮 wra偶liwo艣膰 moraln膮 i g艂os sumienia. Id膮 w zaparte. Neguj膮 nawet najbardziej oczywiste fakty. Równie偶 wtedy, gdy zosta艂y udowodnione ich ci臋偶kie winy, nadal twierdz膮, 偶e s膮 niewinni, nies艂usznie oskar偶eni, krzywdzeni, okradani z dobrego imienia. Wbrew oczywistym faktom wyrabiaj膮 sobie wypaczony, „pozytywny” obraz siebie. Czyni膮 to w ten sposób, 偶e uto偶samiaj膮 siebie z pe艂nion膮 przez siebie funkcj膮. Wmawiaj膮 sobie, 偶e skoro s膮 duchownymi, skoro maj膮 艣wi臋cenia i wyst臋puj膮 w imieniu Chrystusa, to ju偶 przez to s膮 w porz膮dku i nikt nie powinien ich za cokolwiek krytykowa膰. Tak staj膮 si臋 wyrafinowanymi mistrzami kamufla偶u. Potrafi膮 przez lata sprawowa膰 poprawnie liturgi臋, nawet dostojnie, i robi膰 艣wietne wra偶enie w kontaktach z lud藕mi. Potrafi膮 w sposób sugestywny i przekonuj膮cy naucza膰 publicznie zasad, które we w艂asnym 偶yciu 艂ami膮 nagminnie i bez najmniejszego poczucia winy. Poczucie winy za艣 zamieniaj膮 w poczucie krzywdy. Genialnie udaj膮, 偶e s膮 ofiarami, a nie krzywdzicielami. W przewrotny sposób szukaj膮 zwolenników, którzy b臋d膮 ich bezkrytycznie wspiera膰 i chroni膰.
Do takich sytuacji zapewne odnosz膮 si臋 s艂owa Jezusa: Biada wam, uczeni w Pi艣mie i faryzeusze, ob艂udnicy, bo zamykacie królestwo niebieskie przed lud藕mi. Wy sami nie wchodzicie i nie pozwalacie wej艣膰 tym, którzy do niego id膮 (Mt 23, 13).
6. Kap艂a艅ska autodestrukcja charakteryzuje si臋 tym, 偶e ksi臋偶a dla pieni臋dzy, seksu, alkoholu, narkotyku czy hazardu po艣wi臋c膮 dos艂ownie wszystko: 5 wi臋藕 z Bogiem, kap艂a艅stwo, sumienie, zdrowie, a nawet 偶ycie. Oszukuj膮 samych siebie i wmawiaj膮 sobie, 偶e 偶yj膮 „normalnie”. W sposób wyrachowany i przewrotny manipuluj膮 innymi lud藕mi po to, 偶eby tworzy膰 sobie komfort trwania w z艂u.
W tym celu k艂ami膮, stosuj膮 przemoc s艂own膮, psychiczn膮, duchow膮, a nierzadko tak偶e fizyczn膮. Wykorzystuj膮 nawet swoj膮 pozycj臋 przewodników duchowych i na ca艂e lata wik艂aj膮 swoje ofiary, wci膮gaj膮c je w nieczysto艣膰 czy inne uzale偶nienia (My艣l臋 o skandalicznych, wprost demonicznych, praktykach dominika艅skiego duszpasterza akademickiego we Wroc艂awiu, o czym nie tak dawno by艂o bardzo g艂o艣no). 呕ycie potwierdza, 偶e w takich sytuacjach, nie mo偶na im pomóc.
Ka偶da próba pomocy jest odrzucana z agresj膮. Jedyne, co takiego ksi臋dza mo偶e zmobilizowa膰 do nawrócenia jest jego w艂asne cierpienie. Syn marnotrawny, cierpi膮cy g艂ód, musia艂 dotkn膮膰 艣wi艅skiego koryta, 偶eby zrozumie膰 prawd臋 o sobie i podj膮膰 decyzj臋: wróc臋 do ojca. Zako艅czenie Drodzy Ksi臋偶a, nasza refleksja jest wo艂aniem o kap艂a艅sk膮 wiarygodno艣膰. Ma zach臋ci膰, aby艣my byli wiarygodnymi 艣wiadkami Chrystusa, który nas obdarzy艂 艂ask膮 sakramentalnego kap艂a艅stwa.
Nasza wiarygodno艣膰 wymaga 艣wi臋to艣ci. 艢wi臋ty ksi膮dz to ten, który jest zwi膮zany z Bogiem na 艣mier膰 i 偶ycie, na dobre i na z艂e. Mo偶na go zabi膰 – jak ks. J. Popie艂uszk臋 - mo偶na do niego strzela膰 – jak do Jana Paw艂a II - ale nie mo偶na go od艂膮czy膰 od mi艂o艣ci Chrystusa (por. Rz 8, 35). 艢wi臋ty ksi膮dz to kto艣, kim ciesz膮 si臋 ludzie dobrej woli a niepokoj膮 osoby 偶yj膮ce w zawinionych sytuacjach nieprawid艂owo艣ci moralnych, i kogo chcieliby uciszy膰, nawet zabi膰, ludzie przewrotni. 艢wi臋ty ksi膮dz z mi艂o艣ci膮 demaskuje ludzki cynizm i przeszkadza w demoralizowaniu bli藕nich. Ale nade wszystko kocha ludzi jak Chrystus, Dobry Pasterz.
Drodzy Ksi臋偶a, módlmy si臋 za siebie nawzajem. W ramach naszych mo偶liwo艣ci pomagajmy tym, którzy o tak膮 pomoc poprosz膮. Niech nasza wierno艣膰 powo艂aniu b臋dzie czyteln膮 cech膮 naszej kap艂a艅skiej wiarygodno艣ci.
Czytaj wi臋cej
Czytaj wi臋cej
