Czytelnia

Wiosenna konferencja rejonowa

Siedlce - 16, Biała Podl. -17 marca 2022 r.

Ks. Kazimierz Matwiejuk, diecezjalny ojciec duchowny księży

Temat: Wiarygodność kapłana

 

Czym jest wiarygodność? Oto definicja słownikowa: jest to cecha kogoś, komu moĹźna zaufać. Dlaczego biskupowi i prezbiterowi moĹźna zaufać? Z czego wynika jego wiarygodność? OdpowiedĹş jest stosunkowo prosta. Nasza wiarygodność wynika ze szczególnej wspólnoty z Chrystusem, który o sobie powiedział: „Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie. KaĹźdy, kto jest z prawdy, słucha mojego głosu” (J 18,37) oraz bardziej mocne; „Kto was słucha, Mnie słucha” Łk 10,16). Jak to jest w praktyce? Nasze uczestnictwo w wiarygodności Chrystusa polega na wierności zobowiązaniom, które złoĹźyliśmy Bogu podczas święceń prezbiteratu. Te zaś zostały podjęte po wieloletnich przemyśleniach, przenikniętych modlitwą, takĹźe pogłębioną refleksją intelektualną. One takĹźe obecnie kształtują naszą codzienność kapłańską. Przypomnijmy je, i przypomnijmy, Ĺźe nasze chcę na te zobowiązania, to myśmy właściwie wykrzyczeli, odpowiadając na pytania biskupa. A on podczas święceń pytał kaĹźdego z nas:

1. Czy chcesz wiernie pełnić urząd posługiwania kapłańskiego w stopniu prezbitera, jako gorliwy współpracownik biskupów w kierowaniu ludem BoĹźym pod przewodnictwem Ducha Świętego?

2. Czy chcesz pilnie i mądrze pełnić posługę słowa, głosząc Ewangelię i wykładając prawdy katolickiej wiary?

3. Czy na chwałę Boga i dla uświęcenia chrześcijańskiego ludu chcesz pobożnie i z wiarą sprawować misteria Chrystusa, a zwłaszcza Eucharystyczną Ofiarę i sakrament pokuty, zgodnie z tradycją Kościoła?

4. Czy chcesz razem z nami wypraszać Boże miłosierdzie dla powierzonego ci ludu, modląc się nieustannie według nakazu Chrystusa?

5. Czy chcesz coraz ściślej jednoczyć się z Chrystusem, NajwyĹźszym Kapłanem, który z samego siebie złoĹźył Ojcu za nas nieskalaną Ofiarę, i razem z Nim poświęcać się Bogu za zbawienie ludzi? Na to pytanie odpowiedzieliśmy: Chcę, z Bożą pomocą.

Te zobowiązania, dopełniły przyrzeczenia związane z diakonatem, mianowicie zobowiązanie do Ĺźycia w celibacie ze względu na królestwo niebieskie i do celebracji liturgii godzin w intencji Kościoła i całego świata. Wierność tym zobowiązaniom jest gwarancją wiarygodności kapłańskiej. Wtedy wypełniają się słowa Chrystusa: „Kto was słucha, Mnie słucha”.

Oczywiście, wiarygodność moĹźe wzrastać. Wzrasta i jest bardziej czytelna, gdy ksiądz pogłębia osobistą i osobową więź z Chrystusem. A to znaczy, Ĺźe nie tylko wierzy w prawdy objawione przez Boga ale nade wszystko wierzy w Boga, 2 który przez te prawdy się objawiał w historii zbawienia. Wierzy teĹź mocno Bogu, który ostatecznie i w pełni objawił się w Jezusie z Nazaretu. To wcielony Syn BoĹźy zapewnił wszystkich otwartych na Boga: Kto Mnie widzi, widzi takĹźe i Ojca. … Czy nie wierzysz, Ĺźe Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie? (J 14,9). Jakie konsekwencje rodzi wiara w Boga? Na pewno nie jest to sielanka. O tych konsekwencjach świadczy św. Paweł Apostoł w Liście go Galatów (2,19-20). Wyznał: „aby Ĺźyć dla Boga: razem z Chrystusem zostałem przybity do krzyĹźa. Teraz zaś juĹź nie ja Ĺźyję, lecz Ĺźyje we mnie Chrystus. Choć nadal prowadzę Ĺźycie w ciele, jednak obecne Ĺźycie moje jest Ĺźyciem wiary w Syna BoĹźego, który umiłował mnie i samego siebie wydał za mnie”.

1. Drodzy Księża, do tego ideału, aby Chrystus żył we mnie, inaczej, bym był wiarygodnym Jego świadkiem, prowadzi nasza codzienna wierność powołaniu.

a). Ona zaś wyraĹźa się w pracy nad sobą, w postawie synowskiego posłuszeństwa natchnieniom Ducha Świętego – inaczej mówiąc polega na współpracy z łaską Bożą. Duchowa dojrzałość kapłańska potrzebuje celebracji misteriów zbawienia w dyscyplinie wiary, potrzebuje modlitwy w klimacie - nie moja ale Twoja, BoĹźe, wola niech się stanie, potrzebuje adoracji Najświętszego Sakramentu, lektury Pisma Świętego, codziennego rachunku sumienia, regularnego i pogłębionego korzystania ze spowiedzi, takĹźe z proponowanych form formacji kapłańskiej, w tym dni skupienia i corocznych rekolekcji, mądrego korzystania z uĹźywek – alkoholu, papierosów, a nade wszystko unikania toksycznych znajomości.

b). Wiarygodność księdza domaga się i jednocześnie wyraĹźa w jego prostym i uporządkowanym stylu Ĺźycia, unikaniu znajomości, które rozbudzają emocje i zmysły, wyraĹźa się w kulturze słowa, gościnności, w mądrym korzystaniu z tzw. „wolnego” dnia – z urlopu, wyraĹźa się w uczciwym zdobywaniu pieniędzy i mądrym korzystaniu z dóbr materialnych.

c). Wiarygodność księdza domaga się, aby rozumiał Kościół, który stanowią odkupieni grzesznicy. Dlatego nie opowiada on publicznie o słabościach ludzi Kościoła bo sam nie jest od nich wolny. W nauczaniu nikogo nie potępia, ale zachęca do modlitewnej pamięci o ludziach, którzy Ĺşle postępują. Głosi biblijną wizję Boga, a nie takiego „Boga”, jaki podoba się ludziom postępującym wbrew Dekalogowi i nauce Kościoła. Głosi Ewangelię nie pomijając trudnych wymagań Chrystusa. Nigdy nie będzie się kierować tzw. „poprawnością” polityczną bo ta traktuje nauczanie Chrystusa selektywnie. Wiarygodny ksiądz traktuje głoszenie Dobrej Nowiny jako przedłuĹźenie nauczycielskiej misji Chrystusa.

2. Ale wiarygodność księdza moĹźe takĹźe słabnąć. Dlatego uzasadnione jest pytanie jaki jest los naszych Ĺźarliwych zapewnień, uczynionych podczas naszych święceń? To przecieĹź one warunkują naszą wiarygodność. Los jest róĹźny. W przytłaczającej liczbie księży jest to los bardzo pozytywny. Ta pierwotna Ĺźarliwość jest obecna w ich codziennym trudzie posługiwania kapłańskiego, niezaleĹźnie od warunków i niejednokrotnie trudnych sytuacji. Czasem pamięć o tych zobowiązaniach słabnie przez rutynę i traktowanie posługi kapłańskiej jako tylko obowiązku, który jest spełniany poprawnie bo za to otrzymuje się wynagrodzenie. W takiej posłudze jest brak zaangaĹźowania i radości.

Są teĹź jednostki wśród księży, którzy postanowili świadomie wejść na drogę niewierności i zła. Oni pozostają w kapłaństwie, mimo Ĺźe prowadzą podwójne, niemoralne Ĺźycie. Niektórzy odeszli z kapłaństwa.

3. Co konkretnie jest przyczyną erozji wiarygodności księdza? PrzecieĹź ksiądz przez święcenia prezbiteratu został sakramentalnie utoĹźsamiony z Chrystusem. Przyczyn jest wiele. Zwykle kryzys kapłana, więc biskupa czy prezbitera, takĹźe jego wiarygodności, zaczyna się wtedy, gdy zaniedbuje on więź z Bogiem i gdy przestaje kochać ludzi na wzór Dobrego Pasterza. Dzieje się tak nie dlatego, Ĺźe powołanie kapłańskie Bogu się nie udało czy Ĺźe nie wystarczy ono do szczęścia – bo wystarczy, lecz dlatego, Ĺźe ksiądz przestaje być wierny podjętym zobowiązaniom. Ulega apatii, słabościom i pokusom. Zaczyna popełniać grzechy ciężkie. Coraz bardziej krzywdzi samego siebie, a takĹźe ludzi, wśród których przebywa. Kryzys wiarygodności księdza,

Drodzy Confratres, to kryzys egzystencjalny. On obejmuje wszystkie wymiary jego Ĺźycia. Kapłaństwo bowiem to nie zawód, lecz powołanie, czyli całościowy sposób bycia i funkcjonowania księdza. Księdzem się jest, a nie księdzem się bywa na ambonie, przy ołtarzu, w sali katechezy szkolnej czy kancelarii. Kryzys wiarygodności zaczyna się zwykle od kryzysu w sferze człowieczeństwa, czyli od kryzysu w sferze ciała, psychiki i relacji międzyludzkich. Ksiądz, który nie troszczy się o wypływanie na głębię swego człowieczeństwa, doświadcza egzystencjalnej pustki, którą próbuje zagłuszyć substytutem radości: jakimś środkiem psychotropowym, alkoholem, narkotykiem, seksem, pieniędzmi, władzą.

4. Czy moĹźna odbudować wiarygodność kapłańską? Ks. Marek Dziewiecki z Radomia, a korzystam z jego psychologicznych i duszpasterskich badań i doświadczeń, mówi, Ĺźe taka odbudowa, choć trudna, jest moĹźliwa (Kapłani w kryzysie – mistrzowie kamuflaĹźu). Musi być jednak spełniony podstawowy warunek, mianowicie zagubiony ksiądz musi uczciwie uznać prawdę o sobie, szczerze Ĺźałować za popełnione zło i podejmować próby naprawienia skutków złych decyzji. Nie moĹźe uciekać od odpowiedzialności.

Chrystus cierpliwie czeka na jego nawrócenie. Wyrazem troski Chrystusa o swego kapłana jest juĹź jego myśl o nawróceniu. To Jezus Chrystus, mocą Parakleta, wzbudza w grzeszniku pragnienie powrotu do ojca. „Zabiorę się i pójdę do mego ojca, i powiem mu: Ojcze, zgrzeszyłem przeciw Bogu i względem ciebie; … Wybrał się więc i poszedł do swojego ojca. A gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i 4 wzruszył się głęboko; wybiegł naprzeciw niego, rzucił mu się na szyję i ucałował go. Powrót jest moĹźliwy!

Nie jest tajemnicą, Ĺźe księża uzaleĹźnieni od alkoholu, zapewnia ks. Dziewiecki, którzy przyznali się przed biskupem do nałogu, podjęli skuteczną terapię. Korzystając zaś z pomocy wspólnot AA trwają w abstynencji i pomagają w wyjściu z uzaleĹźnień innym ludziom, takĹźe swoim, często lekkomyślnym, aĹź infantylnym, współbraciom w kapłaństwie. Są księża, pisze ks. Marek, którzy przez lekkomyślność, a czasem w sytuacji chwilowo przeĹźywanego kryzysu swego kapłaństwa uwikłali się w romans a nawet w cudzołóstwo. Niektórzy z nich zdecydowanie zakończyli podwójne Ĺźycie. Są przypadki, wprawdzie nieliczne, radykalnego nawrócenia i powrotu do ofiarnego pełnienia posługi duszpasterskiej.

Jest teĹź faktem, Ĺźe są i tacy księża, którzy uznali prawdę o sobie, ale nie mają odwagi, by radykalnie zmienić siebie i swoje postępowanie. Niektórzy z nich poproszą o przeniesienie do stanu świeckiego.

5. Ĺťycie i dramaty księżowskie świadczą, Ĺźe niekiedy wiarygodności kapłańskiej nie da się odbudować? Są bowiem kapłani, konstatuje ks. Dziewiecki, świadomie niereformowalni. Oni trwają w kryzysie wiary i moralności, a co za tym idzie takĹźe kapłańskiej wiarygodności. Nie mają zamiaru się zmieniać. Przeciwnie, stają się diabelsko przewrotni. Kłamią w Ĺźywe oczy. W świadomy i wyrachowany sposób prowadzą podwójne Ĺźycie. Zabijają w sobie wszelką wraĹźliwość moralną i głos sumienia. Idą w zaparte. Negują nawet najbardziej oczywiste fakty. RównieĹź wtedy, gdy zostały udowodnione ich ciężkie winy, nadal twierdzą, Ĺźe są niewinni, niesłusznie oskarĹźeni, krzywdzeni, okradani z dobrego imienia. Wbrew oczywistym faktom wyrabiają sobie wypaczony, „pozytywny” obraz siebie. Czynią to w ten sposób, Ĺźe utoĹźsamiają siebie z pełnioną przez siebie funkcją. Wmawiają sobie, Ĺźe skoro są duchownymi, skoro mają święcenia i występują w imieniu Chrystusa, to juĹź przez to są w porządku i nikt nie powinien ich za cokolwiek krytykować. Tak stają się wyrafinowanymi mistrzami kamuflaĹźu. Potrafią przez lata sprawować poprawnie liturgię, nawet dostojnie, i robić świetne wraĹźenie w kontaktach z ludĹşmi. Potrafią w sposób sugestywny i przekonujący nauczać publicznie zasad, które we własnym Ĺźyciu łamią nagminnie i bez najmniejszego poczucia winy. Poczucie winy zaś zamieniają w poczucie krzywdy. Genialnie udają, Ĺźe są ofiarami, a nie krzywdzicielami. W przewrotny sposób szukają zwolenników, którzy będą ich bezkrytycznie wspierać i chronić.

Do takich sytuacji zapewne odnoszą się słowa Jezusa: Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo zamykacie królestwo niebieskie przed ludĹşmi. Wy sami nie wchodzicie i nie pozwalacie wejść tym, którzy do niego idą (Mt 23, 13).

6. Kapłańska autodestrukcja charakteryzuje się tym, Ĺźe księża dla pieniędzy, seksu, alkoholu, narkotyku czy hazardu poświęcą dosłownie wszystko: 5 więź z Bogiem, kapłaństwo, sumienie, zdrowie, a nawet Ĺźycie. Oszukują samych siebie i wmawiają sobie, Ĺźe Ĺźyją „normalnie”. W sposób wyrachowany i przewrotny manipulują innymi ludĹşmi po to, Ĺźeby tworzyć sobie komfort trwania w złu.

W tym celu kłamią, stosują przemoc słowną, psychiczną, duchową, a nierzadko takĹźe fizyczną. Wykorzystują nawet swoją pozycję przewodników duchowych i na całe lata wikłają swoje ofiary, wciągając je w nieczystość czy inne uzaleĹźnienia (Myślę o skandalicznych, wprost demonicznych, praktykach dominikańskiego duszpasterza akademickiego we Wrocławiu, o czym nie tak dawno było bardzo głośno). Ĺťycie potwierdza, Ĺźe w takich sytuacjach, nie moĹźna im pomóc.

KaĹźda próba pomocy jest odrzucana z agresją. Jedyne, co takiego księdza moĹźe zmobilizować do nawrócenia jest jego własne cierpienie. Syn marnotrawny, cierpiący głód, musiał dotknąć świńskiego koryta, Ĺźeby zrozumieć prawdę o sobie i podjąć decyzję: wrócę do ojca. Zakończenie Drodzy Księża, nasza refleksja jest wołaniem o kapłańską wiarygodność. Ma zachęcić, abyśmy byli wiarygodnymi świadkami Chrystusa, który nas obdarzył łaską sakramentalnego kapłaństwa.

Nasza wiarygodność wymaga świętości. Święty ksiądz to ten, który jest związany z Bogiem na śmierć i Ĺźycie, na dobre i na złe. MoĹźna go zabić – jak ks. J. Popiełuszkę - moĹźna do niego strzelać – jak do Jana Pawła II - ale nie moĹźna go odłączyć od miłości Chrystusa (por. Rz 8, 35). Święty ksiądz to ktoś, kim cieszą się ludzie dobrej woli a niepokoją osoby Ĺźyjące w zawinionych sytuacjach nieprawidłowości moralnych, i kogo chcieliby uciszyć, nawet zabić, ludzie przewrotni. Święty ksiądz z miłością demaskuje ludzki cynizm i przeszkadza w demoralizowaniu bliĹşnich. Ale nade wszystko kocha ludzi jak Chrystus, Dobry Pasterz.

Drodzy Księża, módlmy się za siebie nawzajem. W ramach naszych moĹźliwości pomagajmy tym, którzy o taką pomoc poproszą. Niech nasza wierność powołaniu będzie czytelną cechą naszej kapłańskiej wiarygodności.

Kardynał Robert Sarah, Bóg albo nic

 

Czytaj więcej

abp Fulton Sheen - Odnowa i pojednanie, rekolekcje dla kapłanów

Czytaj więcej